Ba người đàn bà (1)

Hồi bé có lần cậu nhìn tôi, chép miệng “mày sống cùng một người đàn bà bỏ chồng, một người đàn bà không chồng và một người đàn bà chán chồng, rồi mày sẽ ra sao hả cháu?”.

Người đàn bà bỏ chồng là bà ngoại tôi. Chuyện vòng vèo nhưng cứ phải kể cho đủ tình tiết. Kỵ ngoại tôi là chánh Tốn giàu có nổi tiếng ở làng Mễ. Hồi đấu tố cải cách ruộng đất, bao nhiêu địa chủ bị đấu tố mà riêng kỵ ngoại tôi thì chẳng ai động tới. Lý do là vì dân làng Mễ sống sót được qua thời chết đói năm 45 là nhờ cơm cháo phát chẩn của kỵ ngoại tôi.

Ông ngoại tôi sẵn tiền bố ăn chơi như công tử Bạc Liêu. Ông ngoại đã có vợ và tận 5 người con, nhưng nhìn thấy bà ngoại tôi thì mê mẩn nên nằng nặc đòi cưới bà ngoại tôi làm lẽ. Bà ngoại tôi nhỏ nhắn, da bánh mật, vòng eo nhỏ xíu, lúc đó đã có một đời chồng và ba người con, nhưng một buổi sáng Việt Minh bắt cóc mất chồng, nên lại thành góa bụa.

Năm 54, ông ngoại chạy vào Nam, mang theo bà cả và lũ con của bà cả. Chắc ông ngoại cũng biết trước tương lai không lấy gì làm sáng sủa nếu ở lại cùng Việt cộng. Bà ngoại tôi quyết định ở lại ngoài Bắc cùng 5 đứa con nhỏ trong đó có 3 đứa con với người chồng bị Việt Minh thủ tiêu và 2 đứa con với ông ngoại tôi. Công việc kinh doanh của bà ngoại đang tốt, việc gì phải bỏ hết theo chồng để tiếp tục phận làm lẽ. Vả lại bà ngoại tin tưởng ông Hồ Chí Minh. Thế nên hình thành nên cái tích “một người đàn bà bỏ chồng”.

Đến năm 75 một lần nữa các con của ông ngoại lại di tản, người ở lại Sài gòn, người sang Mỹ, người sang Pháp, người sang Thụy Sĩ. Tôi cũng có thời gian viết thư qua lại với bác dâu tôi ở Thụy Sĩ. Lúc đó thì mẹ con tôi đang trải qua những ngày tháng túng thiếu nhất, bị nhiều người khinh rẻ nhất. Việc một người họ hàng mình chưa gặp bao giờ mà lại viết thư rất dài cho mình khiến tôi cảm động đến mức cũng bò ra bàn hí hoáy viết thư tâm sự (một người lạnh tính như tôi???). Nhưng chẳng hiểu sao bác dâu tôi hay nhấn mạnh với chúng tôi rằng mọi việc trong nhà bác ấy đều do bàn tay bác ấy thu vén xoay xở, bác trai tôi chẳng giúp được gì, lương giáo sư có tí tẹo, rằng phải tự lực cánh sinh vươn lên chứ đừng trông chờ vào sự giúp đỡ của người khác. Nói đi nói lại nhiều quá khiến cái đầu óc trẻ con và ngây thơ của chúng tôi cũng phải hiểu ra. Tôi không thanh minh, chẳng giải thích, và cũng không định dùng thời gian chứng tỏ rằng nỗi lo lắng của bác dâu tôi là lo hão. Tôi chỉ đơn giản là không liên lạc nữa. Tôi gọi nỗi lo lắng đó của bác dâu tôi là “nỗi lo rất Việt Nam”.

Ảnh: lúc cậu tôi nói thế thì cậu còn chưa biết khi toan về già tôi còn phải sống cùng một người đàn bà chuyên ăn mặc kiểu thời trang phang thời tiết như này