Dịch dọt :-(

Khi đọc sách, báo, truyện, có những câu dịch cứ khiến mình phải phì cười. Ví dụ,

Bạn có thể huyên thuyên đủ điều dưới ánh mặt trời.

Dưới ánh mặt trời nào? Câu nguyên bản của nó chắc chắn đã là “everything under the sun”, có nghĩa là tất cả mọi chuyện trên đời. Thế thôi, chứ dưới ánh mặt trời nào?

Lại còn một câu khác, câu này cô bé vận động viên thể dục dụng cụ của Mỹ thanh minh khi trượt cúp vàng

“tôi đã hồi hộp sẵn rồi, mà họ còn bắt tôi đợi như thể là mãi mãi vậy”. Tiếng Việt ai nói thế?

Like trong một số trường hợp thì có nghĩa là ‘như thể’, he takes care of me like my father, ông ấy chăm tôi như thể một người cha.

Người dịch hẳn đã bệ nguyên xi word by word từ tiếng Anh ra tiếng Việt. Nhưng mình chỉ tự hỏi nếu đã dịch ra được như thế, sao ko đọc lại để mà sửa cho câu thành thuần Việt hơn. Ví dụ, “tôi đã hồi hộp sẵn rồi mà họ còn bắt tôi đợi mãi”.

Điển hình của việc dịch ẩu phải kể đến tiểu thuyết Hạt cơ bản, đọc mà phẫn nộ.

Chưa bàn tới giá trị giáo dục hay cảnh tỉnh xã hội của cuốn tiểu thuyết nguyên bản. Mình chả thấy hay ho gì chuyện một nhân vật thì chả có nhu cầu gì, còn nhân vật kia thì cứ 5 phút lại masturbate một lần.

Ở đây chỉ nói tới chất lượng bản dịch.

Không còn nhớ tên dịch giả nữa. Chỉ tự hỏi ngay tiếng Việt mà câu cú còn ko tươm tất gọn ghẽ, thì làm dịch giả làm sao?

Có phải cứ biết ngoại ngữ là dịch được đâu. Hay là mình mua phải sách lậu chúng nó dịch láo? Hay dịch giả dịch nhiều tác phẩm quá, chạy sô mệt nên dịch ko được mạch lạc cho lắm, chứ không thì cũng chả đến nỗi nào?

So với những tác phẩm kinh điển của thế giới được dịch ra tiếng Việt từ ngày xưa, thì chất lượng nhiều bản dịch bây giờ tồi quá thể đáng, nhất là khi dịch từ những ngôn ngữ có lối tư duy và sắp câu khác hẳn tiếng Việt như Anh, Pháp, vv và vv. Người dịch nhiều khi ko linh động, hoặc điều khiển tiếng Việt ko tốt, cứ thế bệ nguyên xi cấu trúc câu tiếng nước ngoài vào. Đọc như hề.

Mà với kỷ nguyên thông tin và điều kiện sống tốt hơn như bây giờ, chính ra chất lượng bản dịch phải tốt hơn nhiều mới phải.

Hồi còn nhỏ xem cuốn Bông hồng vàng và Bình minh mưa của Konstantin Paustovsky, cũng ko nhớ tên dịch giả, chỉ nhớ là đã ấn tượng vô cùng với những áng văn đẹp, mặc dù tác giả chỉ miêu tả mặt biển nổi sóng, bầu trời xám xịt, căn lều nát, chứ cũng chẳng miêu tả cái gì lộng lẫy hoành tráng. Yêu thiên nhiên nước Nga cũng là từ những câu chữ dịch công phu đó.

Hay là hồi trước ngây thơ thì thấy cái gì cũng đẹp, giờ thành tinh rồi, ko dễ bị loá mắt như trước nữa?

Làm thế nào để ngây thơ lại…