Đàn ông kiệm lời

Trong lớp của con La có một con bé người Ấn. Nó thuộc dạng học giỏi đầu lớp. Trường của Lê La Na vận hành theo kiểu cũ, hàng tháng vẫn kỳ cạch trao giấy khen từng môn cho học sinh. Có lần mình đến trường, nó ra bảo mình “Lila giỏi quá. Cháu chưa bao giờ được 3 giấy khen cùng lúc như Lila cả. Cháu tối đa chỉ được 2 giấy khen thôi cô ạ”. Mình cười bảo nó “Không quan trọng 2 hay 3 giấy khen cháu ạ. Cô biết cháu rất thông minh và học rất giỏi. Lila bảo cô thế”.

Chuyện cũng chả có gì đáng nói nếu không vì bố mẹ con bé bắt con bé học rất ác. Đi học ở trường về là phải học tiếp ở nhà, học cả thứ 7 chủ nhật, tất cả các playdate của đám bạn gái nó đều không được đến vì phải học. Con bé này quả cũng là trường hợp hơi cực đoan nhưng con mình học kinh qua một cơ số trường lớp có dân Ấn thì mình thấy họ ít nhiều đều thế. Dân Âu thì hay tụ tập chơi nhởi, cứ bạn chơi hợp là tụ được, miễn đừng bully còn lại chả quan trọng giàu nghèo dốt giỏi. Nhưng dân Ấn thì khác. Họ mắc bệnh cạnh tranh và rất chọn người để tụ tập. Địa vị của nả phải hơn họ hoặc ít nhất ngang ngửa họ họ mới có nhu cầu kết thân. Kém hơn họ thì họ nhìn không bằng nửa con mắt. Họ đặc biệt quan tâm đến việc khuyến khích con họ chơi với những đứa trẻ học giỏi chứ học kém hơn con họ là họ cũng không có nhu cầu nốt. Ở trường cũ ở Dubai, thậm chí một số phụ huynh còn suốt ngày đến hỏi han mình làm sao mà con Lila học giỏi thế, mình dạy con bằng phương pháp gì, tài liệu gì cho họ một bản copy, mình nhất định phải thu xếp cho bọn trẻ gặp nhau chơi với nhau nhé rồi xin số điện thoại để nhắn tin hẹn playdate vv và vv.

Có lần mình ngồi nói chuyện về giáo dục với hội dân ngoại giao ở đây. Anh người Na Uy, anh người Đan Mạch, anh người Canada, thì nói về việc họ quan tâm phát triển cộng đồng, muốn đạt thành quả chung cho cộng đồng, làm việc tập thể thì quan tâm đến thành quả chung của cả tập thể. Chị người Ấn độ thì nói toẹt “Dân các anh ít nên các anh mới thế. Chứ chúng tôi quá đông, áp lực cạnh tranh quá lớn. Đứa nào không giỏi nổi bật thì sẽ không làm nên trò trống gì hết. Chúng tôi do đó phải cố hết sức để là người giỏi nhất, để đạt được thành tựu cá nhân xuất sắc nhất. Khái niệm tập thể quá xa vời đối với chúng tôi”.

Mình nghe thế mới hỏi “Nhưng chị có nhận thấy là người Á, như người Ấn, người Trung Quốc, cả người VN như tôi, học rất kinh nhưng học vì tấm bằng chứ không vì kiến thức. Học được cái bằng rồi, kiếm được việc tốt rồi, là coi như mục đích đã đạt, nhiệm vụ học hành đã xong, nghĩ đến học là sợ. Trong khi họ thì khác. Con họ không bị ép học nên không sợ học, và họ học vì ham kiến thức. Và vì ham kiến thức nên đến già họ vẫn thích học điều mới. Họ không hành xác để học như mình, không bằng mọi giá phải đạt thành tựu học hành như mình. Nhưng ra đời mình vẫn không giỏi hơn họ, hay kiến thức rộng hơn họ…”.

Mình rất ấn tượng những người 60, 70 tuổi mà vẫn nhiệt tình học thêm những điều mới hàng ngày. Có lần, trên chuyến bay xuống miền Nam Ý, ngài ngồi cạnh một ông già người Đức. Ông ấy về hưu rồi và thích sống ở Puglia nên hay xuống đấy. Ông ấy đang học tiếng Ý, cứ gặp người Ý là say mê thực hành và quay về Đức còn viết bưu thiếp tiếng Ý gửi cho ngài, tức là thực hành tiếng mọi nơi mọi lúc có thể được. Ngoài ra bạn bè mình cũng có nhiều người tuổi toàn hưu rồi mà hàng ngày vẫn say mê học cái mới, học kiến thức ẩm thực nước ngoài, học làm vườn, học làm dầu olive, học ủ rượu, học ngoại ngữ. Nhiều cặp chồng vẫn còn rất đẹp trai phong độ, vợ thì già không nhăn nheo thì béo chảy sệ, không béo chảy sệ thì nhăn nheo như táo héo. Nhưng nhìn họ trìu mến đi bộ nắm tay nhau, cùng đồng hành du lịch chỗ nọ chỗ kia, nay học cái này, mai học cái khác, thì mình chỉ mong về già mình cũng được như thế.

Quay trở lại chuyện con bé người Ấn bị bố mẹ bắt học suốt ngày, từ hồi con La vào thì con bé kia mất vị trí đầu lớp không đối thủ. Nhưng hai đứa vẫn chơi thân thiết, thi đua thì có nhưng tuyệt nhiên không có dấu hiệu chèn ép ghen tỵ nói xấu nọ kia. Mình đánh giá cao những đứa trẻ như thế. Bố mẹ có ép cũng chỉ ép được đến một tuổi nhất định, còn tính tốt thì sẽ theo ta suốt đời.

Trong một diễn biến khác, trong lớp ông con trai có đứa là ngôi sao trong tất cả các môn, lại lai đen trắng nên chắc phải đẹp trai lắm. Mỗi tội chắc cái gì cũng nhất nên sinh tính kiêu ngạo tự mãn, bạn bè không ai thích. Từ hồi ông nhà mình vào, cũng thuộc diện ngôi sao trong hầu hết các môn (tất nhiên là trừ môn thổi sáo), tính lại hiền nên nhiều bạn quý, cả bọn con trai các lớp lớn hơn cũng rủ vào hội, thì ông bị thằng bé ngôi sao kia đì cho tơi tả. Đen cho ông cái thằng kia nó lại được làm Sao đỏ, nên ông bị đì khả năng ngóc đầu lên được là rất ít. Có lần ông hậu đậu thế nào dẫm cả vào chân nó, và bị nó cho một bài “Đôi giày tao đi đáng giá hơn cả cái nhà nhà mày”. Ông về kể cho mẹ, mẹ hỏi “Thế ông nói lại nó cái gì?”. Ông giọng đều đều “Lê bảo Sure” :-))))). Đàn ông kiệm lời mẹ thích mẹ thích mẹ tặng ông bông hoa.

Bố con ông giống nhau, đọc điếu văn hay diễn văn chiến thắng hay tỏ tình giọng cứ đều đều như nhau, rất tài.