Thursday, June 23, 2022

Chuyện hạt



Bạn đến chơi, mang cho một mớ hạt. Có thời gian một cái là bày hạt ra ngắm. Tầm này thích hạt cây hơn hạt xoàn, thế mới hay.

Hồi bé, mỗi mùa hè, mẹ sợ tôi lêu lổng suốt ngày giang nắng bắt chuồn chuồn bọ ngựa cào cào châu chấu rồi vừa gầy vừa đen tính tình như con trai và vào năm học mới đầu óc lại trắng phớ như tờ giấy nên bắt tôi vác sách sang học ở nhà cô giáo hàng xóm. Chả thích học, chỉ thích giúp cô chú bóc lạc. Lạc từng bao đổ ra, dùng cái kẹp sắt kẹp toách một cái, hạt lạc từ trong cái vỏ khô lăn ra rông rổng, chỉ một chốc đã vun thành đống to. Cái thích thứ hai là được ngồi học dưới giàn mướp xanh rượi, vừa râm vừa mát, ngồi tí là mắt ríu lại. Lá mướp ráp ráp, những quả mướp non có gân sần sần lủng lẳng cong queo trên đầu, hoa mướp vàng rực thu hút rất nhiều ong mật và bọ rùa. Tôi chả nhớ lũ bọ rùa làm ăn gì ở đấy, chỉ nhớ lũ ong hút mật xong chui ra, đầu chân cánh bụng lấm lem toàn phấn vàng của hoa mướp. Cứ mường tượng chui vào nằm hẳn trong một bông hoa mướp như thế chắc là thích lắm. Nhiều lúc cứ nhớ nhớ cái màu vàng ám ảnh đó. 

Tôi thích xôi gấc. Quả gấc nếp bổ ra, thơm thơm, ruột đỏ ối, trộn với gạo nếp thật mẩy. Ăn xôi vớ được cái hạt là tỉ mẩn lấy răng cào cào lớp màng bao ra ăn, bùi bùi béo béo, đến tận khi cái hạt sạch bong nhẵn thín mới thôi. Bây giờ ngồi nhìn hạt gấc, tui đã mường tượng cả giàn gấc trĩu quả, đĩa xôi gấc thơm lựng và món sinh tố gấc mật ong mát lạnh. Sinh tố gấc mật ong là tôi hóng trên mạng chứ tôi chưa thử bao giờ. Đã có cụ nào thử món này chưa? Có ra gì không hay lại là một trong các món các con giời giảm cân làm đẹp tâng bốc lên tận giời nhưng đụng tới thì…éo giề thà bà tiếp tục xấu còn hơn phải uống cái của nợ nài???

Tôi vẫn luôn luôn mơ ước có một cây mít. Nhà tôi chỉ có mình tôi ăn mít. Lũ kia ngửi mùi mít chạy mất dép. Tính tôi lại cả thèm chóng chán nên chắc chỉ ăn được vài múi là quăng đấy. Nhưng chưa chi tôi đã tưởng tượng cảnh mình bắc cái ghế đẩu ngồi thu lu ở cổng đợi lũ cừu đi qua mời chúng nó ăn xơ mít vỏ mít, hoặc vác một túi xơ mít vỏ mít đi vào làng để hối lộ lũ dê và bò. Đường đi dạo trong làng đi qua rất nhiều những khoảnh sân khoảnh vườn bò dê gà ngỗng chăn thả tự do. Thấy có người đi qua là chúng nó hiếu kỳ chạy xô lại hàng rào hóng hớt. Có đoạn còn có một con chó rất thân thiện. Thấy người đi qua là nó nhảy vút cái qua luôn bức tường, chạy theo vẫy đuôi đòi được gãi, trong tiếng sủa óc óc bất lực và ghen tỵ của những con còn lại không nhảy qua được. Người gãi nó vài cái rồi đi tiếp, nó lại chạy theo nằm lăn quay ra trước mặt để được gãi tiếp. Cứ thế bao giờ nó thấy đủ xa thì tự động chạy ngược trở lại, lại nhảy vút qua bức tường để vào nhà.

Cây phượng vĩ mọc trong sân một xí nghiệp, giữa xanh rì cỏ cây. Xí nghiệp nằm bên bờ sông, cổng lúc nào cũng đóng im ỉm, có ông bảo vệ hắc xì dầu ngồi canh, cứ nhìn thấy lũ trẻ con chúng tôi là đuổi quầy quậy. Từ bốt bảo vệ có một bức tường chạy dốc xuống tận mép nước. Mùa nước lên, một phần bức tường ngâm trong nước. Muốn đến được cây phượng mà không bị ông bảo vệ phát hiện, sẽ phải lần xuống bờ sông, tùy tình hình nước cao thấp mà sẽ quyết định lội vòng hay bơi qua chỗ bị bức tường chắn, rồi lần mò song song với mép nước thẳng tới bậc thang đá. Lội thì còn đỡ vì chỉ việc xắn quần, chứ bơi là cả vấn đề vì không cởi quần áo, làm ướt bẩn quần áo thì tối về ăn đòn, mà cởi quần áo thì chả nhẽ đoạn sau đó trần như nhộng trèo cây? Chưa kể đoạn sông vì có bức tường chắn nên rong và bèo hay tụ lại, có bèo có rong thì lại có đỉa. Chết đuối có khi không sợ nhưng lại sợ đỉa. Rồi vượt qua cái đoạn tưởng rất cam go đó thì đoạn sau lại còn cam go hơn, là đoạn leo lên cây để hái hoa hái quả. Vì đứng chon von trên cái cây cao như thế mà rung mà bẻ, kiểu gì không bị ông bảo vệ thì cũng bị một nhân viên xí nghiệp phát hiện ra ngay. Và vì toàn người trong làng nên phụ huynh do vậy cũng được cấp báo ngay, chiều về là ăn roi nát đít. Cây phượng vĩ vì vậy được yên thân với lũ trẻ con chúng tôi. Cả mùa hè nó là một cái tán đỏ chói, cánh hoa rụng hồng cả những bậc thang đá dẫn xuống bờ sông phía dưới...

Bao giờ tôi sẽ có cây mít quả lúc lỉu từ gốc tới ngọn, giàn mướp giàn gấc quả xanh quả đỏ treo lủng lẳng lố nhố và cây phượng vĩ tán đỏ chói cánh hoa rụng hồng cả thảm cỏ bên dưới, hả các cụ???

Video: vườn ở châu Phi, một ngày mưa. Có lần nghe mình hát, một con chim lập tức bay tới  đứng trên cây quác quác phụ họa. Cứ mình hát thì nó quác quác, mình ngừng thì nó cũng ngừng. Có lẽ hôm đó mưa to quá nên nó không tới??? 

25 comments:

  1. Đọc xong bài chị viết em lại nhớ tới bà ngoại của em, người mất gần 15 năm trước. Lúc bà em còn sống, hè nào em cũng qua ở với bà vì bà em ở một mình, hai bà cháu hái mướp từ giàn, hái hoa thiên lý, đọt mướp non xào lên vừa mát vừa bùi. Vườn của bà em bé xíu nhưng trồng khá nhiều loại, em vẫn nhớ cây chanh chuyên có sâu mà con nào cũng mập ú. Hai bà cháu toàn cặm cụi đào đào, xới xới, lúc trước còn có cả rau lang, rau muống :) em ở SG học tiểu học hay có cái trò hái hoa phượng để nếm thử cái nhuỵ hoa. Hình như có vị ngọt thì phải.


    Sau rất nhiều năm xa Việt Nam, về chơi mà tình cờ đi ngang nhà có giàn mướp là em lại nhớ tới bà em. À, hạt cây là chị định trồng cây gì thế ạ?

    ReplyDelete
    Replies
    1. Nhụy hoa phượng chát em ạ. Cánh hoa phượng thì hơi chua. Em chắc là ăn cái hạt non của quả phượng thì mới thấy ngọt ngọt.
      Chị đang định trồng mướp, gấc, mít và phượng đấy. Bạn chị mang cho chị hạt giống. Chị cứ ngồi mơ thế chứ trồng không biết có lên được không.

      Delete
  2. Bây giờ bắt đầu trồng là năm sau đã có giàn mướp giàn gấc lúc lỉu, rồi 2 năm sau nữa có quả mít bói non xanh xinh xinh, rồi 3 năm nữa có bông phượng lác đác, chả mấy chị ơi. Còn được cảnh như trong mộng thì hên xui lắm luôn hehe.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Chị cũng mong được trồng luôn quá mà không biết bao giờ mới xuống miền Nam được để trồng. Hy vọng sẽ trồng được trước khi mùa đông tới. Mà mít với phượng đầu tiên chắc phải trồng chậu rồi mới chuyển xuống đất em nhỉ. Mướp và gấc chắc phải nhờ người làm giàn rồi mới trồng được.

      Delete
    2. Kinh nghiệm trồng trọt của em có tí ti thôi chị ơi. Nhưng mong ước của chị thật đẹp, nên em cũng muốn nó trở thành hiện thực.
      Em cũng có tuổi thơ tha thẩn trong vườn, mê mải ngắm tổ bọ ngựa, vò vẽ, ong bướm dập dờn, rồi nằm võng đu đưa ngủ quên dưới giàn mướp. Còn nhiều kỉ niệm cả bọn trẻ con chơi đùa dưới những tán cây bàng, cây phượng cỗi lâu năm như trong kí ức của chị nữa. Có những miền kí ức đã ăn sâu vào tâm trí, chỉ cần gặp lại là bao cảm xúc ùa về.
      Gần chục năm trước em có dịp sang Angkor Campuchia. Dọc đường khu du lịch bên đó vẫn còn nhiều cây xà cừ cổ thụ bóng to mát cả một khoảng lớn, giống những tán cây trồng ở đường lộ ngày xưa hay gặp. Cảm giác đi dưới bóng cây lâu năm đó thật là thích, đặc biệt dưới nắng oi ả, mà lâu lắm em mới gặp lại. Lúc đó em thấy tiếc quá những cây lâu năm đã bị chặt bỏ trong quá trình đô thị hoá ào ạt xứ mình.

      Delete
  3. Giọng có đoạn nghe như Thái Thanh!

    ReplyDelete
  4. Xưa ở quê nhà em có giàn mướp đó chị. Hồi đầu thì giàn mướp bắc trên ao, quả ra lúc lửu sà xuống mặt nước. Sợ đám con lội ao hái mướp nguy hiểm, nên sau bố em trồng ở sân gần bếp. Hồi đó em chỉ hái quả mướp để xào lòng gà và nấu canh với rau tập tàng thôi, chưa biết đến vụ ăn hoa mướp :D Vườn bố mẹ em xưa có cây mít đó. Tụi toàn hái quả mít đèo bằng ngón tay cái chấm muối ăn chát chát. Còn mít chín, mỗi lần xẻ mít là nhựa dính dao lung tung, phải lấy dầu hôi thắp đèn đầu để tẩy mủ. Giàn gấc thì nhà em không có, nhưng nhà em có giàn thiên lý, giàn bầu, giàn dưa tây nữa. Nhà bố mẹ em ở quê rất rộng, và em có một tuổi thơ suốt ngày langg thang chui rúc trong vườn.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Giời ơi ai mà ăn được hoa mướp. Nhưng hoa mướp lúc vẫn còn là nụ nếu chị nhớ không nhầm xào ăn rất bùi em ạ. Chị thấy bà chị lúc bổ mít thường dùng lá mướp chùi cho bớt nhựa.
      Nhà em có vườn rộng thích quá. Bà chị chỉ có rẻo vườn bé bé nên chỉ trồng được mấy cây hoa chứ không trồng được rau quả. Nhưng chị suốt ngày chui rúc tất cả các thể loại bụi cây bắt bướm, cào cào châu chấu bọ ngựa chuồn chuồn. Bây giờ nhìn thấy những con này thì chị không bắt nữa nhưng vẫn thích quan sát chúng nó.

      Delete
  5. Thế cây mít của chị cao tới đâu rồi? Em nhớ có bạn gửi hạt mít cho chị.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Ừ, chị cũng trồng ngay lập tức nhưng không thấy lên cây gì. Chị sợ con gì đào lên ăn hết rồi. Cách đây mấy tháng chị cũng gieo rất nhiều hạt hướng dương mà cũng không thấy tăm hơi gì, chắc cũng bị con gì ăn mất.
      Còn hai cây mít chị trồng ở tư dinh đại sứ ở châu Phi thì lúc chị đi chúng nó đã cao khoảng 40cm rồi. Không biết bây giờ còn không.

      Delete
    2. Hạt hướng dương của chị chắc bị chim ăn hết rồi. Hồi tháng 4 em gieo hạt rau muống, hạt đậu cô ve thì chim ăn sạch, gieo hạt cải thì bị kiến tha hết haha. Mít và phượng chị gieo trong chậu, mùa đông lạnh còn mang vào trong nhà. Độ khoảng hai đến ba năm thì già cây và quen khí hậu thì mới cho xuống đất ra vườn đc. Mướp và gấc thì chị cứ gieo vào các bầu nhỏ cho lên cây đã. Bây giờ mới trồng thì hy vọng đến mùa đông cũng đủ leo giàn còn đc ăn hay k thì em chịu. Mà gấc họ trồng bằng dây chiws gieo hạt ít khi có quả lắm chị ( gọi là gấc đực vì toàn ra hoa đực thôi). Nhanh nhất là chị kiếm quả su su về trồng, chưa ăn quả thì cũng có ngọn để ăn. Có vườn rộng em ước một giàn hoa giấy và bụi hoa nhài. Có hoa nhài em sẽ đc ăn tào phớ hí hí.

      Delete
    3. Cám ơn em, chị sẽ thử trồng như em nói. Nếu chị gieo 20 hạt gấc thì cũng hy vọng được một cây cái chứ em nhỉ?
      Trồng hoa giấy hoa nở thì đẹp nhưng hàng năm cắt tỉa cũng chết dở vì gai hoa giấy còn kinh khủng hơn cả gai hoa hồng em ạ. Chị cũng thích hoa nhài lắm nhưng hoa nhài nếu ở nước ngoài thì trồng bằng cách nào em nhỉ? Mà chị là em, cùng lắm thì chị ăn tào phớ không cần hoa nhài hihi.

      Delete
    4. Chắc 20 cây đực đó sẽ có được một vài quả ạ. Em nghĩ lúc đó hoặc chị cắt dây sát gốc làm giống (em đoán mình có thể ươm trong chậu cho qua mùa đông). Còn gốc gấc chị lấp đất và ủ kĩ chắc sang năm nảy mầm sẽ có nhiều hoa cái hơn. Bạn em ở Paris mua đc cây nhài ta trồng vào chậu, đến mùa đông mang vào nhà vẫn xanh mà mùa hè ra hoa thích lắm ạ. Em có mua đậu non bio về ăn tào phớ nước gừng nhưng thèm mùi hoa nhài lắm ạ

      Delete
  6. Màu vàng hoa mướp đúng là rất thích mắt chị ạ, nó vàng rực rỡ mà tươi rói. Lũ ong bụng tròn lủng chui vào đó rồi bay ra cũng lấm tấm vàng luôn. Em nhớ ngày xưa trồng mướp phải nhét một mảnh chai thủy tinh vào gốc cho kích quả hay sao đó. Giờ đây đúng là màu của ký ức :)

    ReplyDelete
    Replies
    1. Hoa mướp rụng từng đóa vàng rải rác
      Lũ chuồn chuồn nhớ nắng ngẩn ngơ bay :-)
      Chị nhớ ngày xưa trồng cây gì không ra quả mọi người lại bảo phải lấy gậy đánh vào gốc. Chị nghĩ việc nhét mảnh chai vào gốc mướp cho kích quả cũng dựa theo nguyên lý trên, tức là làm cho cây stressed để cây nỗ lực vượt trội lên.

      Delete
  7. Đọc bạn viết cả một ký ức tuổi thơ tràn về. Nhà mình trong khu tập thể Bách Khoa. Ngày bé trước nhà là giàn mướp, đậu rồng, sau nhà có sắn dây. Có cái ao sau nhà mình tan học đi vớt bèo. Bèo tấm, bèo cái mang về nuôi lợn. Mình hồi xưa gọi ladybug là con mô tô. Bạn tả nghe hay quá. Hồi xưa chắc bạn học văn rất giỏi. Mình mới đọc bạn viết một tuần nay. Thích quá! Từ nay có món ăn tinh thần mới. Văn bạn đẹp như người. Cảm ơn bạn!

    ReplyDelete
    Replies
    1. Cám ơn bạn. Welcome to my blog. Ngày xưa mình chuyên gia băm bèo cái bèo tấm rồi nấu cám cho lợn ăn. Bác mình cũng trồng một bụi sắn dây, mỗi năm thu hoạch một lần. Nhà bạn có làm bột sắn không? Hôm nào mình phải viết một bài về việc làm bột sắn. Bao nhiêu ký ức tuổi thơ yêu mến.

      Delete
    2. Nhà mình có làm bột sắn dây. Mẹ mình ngồi mài. Mình thì chỉ mong được chia ít củ còi luộc ăn rồi nhả bã. Mình hồi đấy khoái nhất khi dỡ sắn dây là đào được một ổ sâu sắn dây, như kiểu con nhộng như to hơn, béo múp màu vàng. Chị mình rán lên ăn ngon lắm. Bọn trẻ nhà mình sau này sinh ra và lớn lên ở Mỹ, chỉ biết cào cào châu chấu bọ ngựa qua ảnh. Giàn mướp nhà mình hay bị các anh con trai trong xóm trưa hái hoa để đi câu ếch. Mình cũng chuyên gia băm bèo nấu cám lợn. Nhà mình có con dao rựa để băm bèo nhìn khiếp lắm. Mình đi vớt bèo thỉnh thoảng bắt được con cá (hồi đấy mình gọi là xin xít hay song sắt) bé bằng ngón tay. Mình mang về nướng lên trộn cơm cho con mèo ăn. Đúng là cả một trời thương nhớ!

      Delete
    3. Mình không biết vụ dùng hoa mướp để câu ếch. Mình nhớ bà mình hay mua được mớ tôm của bác đánh giậm ngoài sông. Lẫn trong mớ tôm bao giờ cũng có vài con cá bé mà bà gọi là cá săn sắt và cá cờ. Bé bằng ngón tay. Mình giống bạn cũng nướng lên để dầm với cơm nguội cho mèo ăn. Hơ lên lửa bếp dầu một cái là nó chín cong cả người. Lẫn trong mớ tôm còn có cả vài con cà cuống. Bà nướng lên rút ruột cho vào cái lọ con để về sau cho vào nước mắm chấm cho ngon, còn mình được ăn cái xác cà cuống nướng. Thế mà đã gần 40 năm rồi.

      Delete
    4. Bố mẹ đi làm nên bọn em bị nhốt trong nhà. Cứ lấy hoa mướp và ngồi câu cóc, vui cực đó chị.

      Delete
    5. https://m.thanhnien.vn/cau-ech-mua-mua-post368193.amp

      Delete
  8. Chị thử công thức này nhé. Em uống nước gấc ép ở ngoài rồi đọc thành phần về tự làm thì thấy rất ngon. Gấc ép + chanh dây + kỉ tử xay và lọc bã, em đun nhẹ lên rồi uống, vừa ngon vừa bổ.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Cám ơn em. Chị mới có hạt gấc đang mơ trồng hạt thành cây rồi từ cây ra quả. Chị ghi nhớ các thành phần rồi bao giờ có gấc chị sẽ làm thử.

      Delete
  9. Lâu quá không thấy chị hát gì hết huhuhu, em thích ngắm và nghe chị hát

    ReplyDelete