Sunday, January 6, 2008

Dịch ẩu

Chán cho cái tình hình dịch thuật trên sách báo của chúng ta lắm. Ví dụ,

Chẳng có tác dụng gì bất kể là tôi có giải thích thế nào với con chó của tôi rằng nó ko phải là loại chó mà tôi ăn thịt hồi tôi tới thăm Việt Nam.

Ví dụ nữa,

Có một lịch sử phong phú về việc ăn thịt chó ở Canada.

Tiếng Việt chúng ta có nói thế đâu nhỉ?
Không bàn đến chuyện dịch có sát nghĩa hay ko mà chỉ đề cập đến văn phong tiếng Việt. Nếu ai đã từng học ngoại ngữ chắc chắn sẽ tưởng tượng được câu nguyên gốc tác giả dùng cấu trúc gì, và người dịch thay vì chuyển câu đó sang thuần Việt thì lại dùng nguyên xi cấu trúc của tiếng nước ngoài, nghe rất xa lạ trong tiếng Việt.
Vì lẽ thế, nếu hai câu trên đã được cấu trúc lại thế này:
-Tôi cứ giải thích mãi với con chó của tôi rằng vv và vv, thế mà cũng chẳng có tác dụng gì.

- Lịch sử ăn thịt chó ở Canada rất phong phú


thì mặc dù chưa bàn tới độ chính xác nắn nót của câu dịch, chỉ riêng nghe cấu trúc câu thuần Việt đã thấy thuận tai hơn.

Gần đây lại còn thấy ở đâu đó "VN là một người chơi quan trọng trên...".
Cái từ người chơi, mà có lẽ người phát biểu đã dùng player, nghe tiếng Anh thì rất đỗi bình thường, nghe sang tiếng Việt được dịch y nguyên như vậy không lọt tai tí nào. Mình ko đọc nội dung bài nên ko biết player ở đây là về cái gì để tìm danh từ cho phù hợp, nhưng chắc chắn nếu người dịch đã dùng đối thủ, hoặc nhân vật thì tuy ko nguyên tác bằng nhưng chắc chắn là đỡ sượng hơn.

Khi các báo của chúng ta lọc thông tin từ các báo lớn nước ngoài để đưa tin trong nước, nếu các nhà báo và các biên tập viên ko cẩn thận hoặc ko có nghiệp vụ dịch thì sẽ ko những cho ra những bài kém chất lượng mà còn làm hỏng vốn từ vựng của người đọc.
Thầy giáo dạy dịch của mình, nếu còn sống mà đọc được những bài báo này chắc chắn sẽ buông một câu "dịch thế thì có mà ăn cám".

Mình nói có lý thế mà chẳng ai thèm nghe.



7 comments:

  1. ~ Scottie Đậu Pụ ~January 6, 2008 at 10:05 PM

    Ừ thì nhiều lúc dịch ngớ ngẩn cũng được, ít ra là người đọc còn cố gắng có thể hiểu được cái câu tiếng Anh kia là cái gì. Còn nhiều lúc người dịch chả hiểu người ta nói cái gì cũng dịch ầm ầm mới sợ hãi cơ.
    I have come all the way... ---> Tôi đã đi mọi con đường...
    It's cool. ---> Điều đó thật là mát mẻ.
    She's cool. ---> Cô ta thoáng đấy.
    Nhất là xem phim mà chẳng may ko tắt được phụ đề tiếng Việt hay thuyết minh thì bực lắm.

    ReplyDelete
  2. ~ Scottie Đậu Pụ ~January 6, 2008 at 10:06 PM

    Ừ thì nhiều lúc dịch ngớ ngẩn cũng được, ít ra là người đọc còn cố gắng có thể hiểu được cái câu tiếng Anh kia là cái gì. Còn nhiều lúc người dịch chả hiểu người ta nói cái gì cũng dịch ầm ầm mới sợ hãi cơ.
    I have come all the way... ---> Tôi đã đi mọi con đường...
    It's cool. ---> Điều đó thật là mát mẻ.
    She's cool. ---> Cô ta thoáng đấy.
    Nhất là xem phim mà chẳng may ko tắt được phụ đề tiếng Việt hay thuyết minh thì bực lắm.

    ReplyDelete
  3. ~ Scottie Đậu Pụ ~January 6, 2008 at 10:07 PM

    Ừ thì nhiều lúc dịch ngớ ngẩn cũng được, ít ra là người đọc còn cố gắng có thể hiểu được cái câu tiếng Anh kia là cái gì. Còn nhiều lúc người dịch chả hiểu người ta nói cái gì cũng dịch ầm ầm mới sợ hãi cơ.
    I have come all the way... ---> Tôi đã đi mọi con đường...
    It's cool. ---> Điều đó thật là mát mẻ.
    She's cool. ---> Cô ta thoáng đấy.
    Nhất là xem phim mà chẳng may ko tắt được phụ đề tiếng Việt hay thuyết minh thì bực lắm.

    ReplyDelete
  4. Có tớ nghe.
    Về dịch thì Giang dịch ấn tượng, dụng công và rất mượt. Đấy là tớ nhớ dạo đi học. Nhớ cái câu trong bài Hello: "i long to see..." được Giang dịch:"ta hằng mong...". Còn rất nhiều câu nữa mà nghe ấy dịch tớ thấy khoái trá và thú vị vô cùng. Giang muốn nhắc tới Thầy dạy nhà ở gần cầu Long Biên và phố Hàng Khoai đúng không? Giang dẫn tớ đến đó học nhưng sau đó tớ không bố trí được thời gian để học lâu. Rất buồn là khi viết những dòng này thì không tài nào nhớ nổi tên Thầy.
    Dịch thuật đòi hỏi người dịch phải nhuần nhuyễn tiếng mẹ đẻ, phải đọc nhiều, có khả năng vận dụng và sáng tạo, phải coi trọng bản dịch như một tác phẩm và tôn trọng độc giả...Dịch mà bê nguyên cú pháp, lối hành văn của văn bản gốc thì ai cũng dịch được (nhưng dịch xong, tự đọc lại thì chưa chắc đã hiểu).
    hihi, tớ quên tiếng Anh rồi vì công việc chả dùng đến. Nhưng nhiều khi nghe những câu dịch đó, nhan nhản trên TV hàng ngày, thấy khó chịu quá.

    ReplyDelete
  5. Có tớ nghe.
    Về dịch thì Giang dịch ấn tượng, dụng công và rất mượt. Đấy là tớ nhớ dạo đi học. Nhớ cái câu trong bài Hello: "i long to see..." được Giang dịch:"ta hằng mong...". Còn rất nhiều câu nữa mà nghe ấy dịch tớ thấy khoái trá và thú vị vô cùng. Giang muốn nhắc tới Thầy dạy nhà ở gần cầu Long Biên và phố Hàng Khoai đúng không? Giang dẫn tớ đến đó học nhưng sau đó tớ không bố trí được thời gian để học lâu. Rất buồn là khi viết những dòng này thì không tài nào nhớ nổi tên Thầy.
    Dịch thuật đòi hỏi người dịch phải nhuần nhuyễn tiếng mẹ đẻ, phải đọc nhiều, có khả năng vận dụng và sáng tạo, phải coi trọng bản dịch như một tác phẩm và tôn trọng độc giả...Dịch mà bê nguyên cú pháp, lối hành văn của văn bản gốc thì ai cũng dịch được (nhưng dịch xong, tự đọc lại thì chưa chắc đã hiểu).
    hihi, tớ quên tiếng Anh rồi vì công việc chả dùng đến. Nhưng nhiều khi nghe những câu dịch đó, nhan nhản trên TV hàng ngày, thấy khó chịu quá.

    ReplyDelete
  6. Xoá hộ tớ 2 cái comment sau nhé, mạng như dở hơi.

    ReplyDelete
  7. To Đậu Phụ: chết cười. Chắc là em đọc thấy những câu này trong phần dịch phụ đề phim rồi. Đúng là những người dịch phụ đề phim nhiều khi chẳng hiểu mô tê gì nhưng vẫn dịch rất liều mạng.
    To Quỳnh Nga: chưa bàn tới vấn đề vốn sống và hiểu biết trong các lĩnh vực để còn dịch cho chính xác, nhiều dịch giả bây giờ viết tiếng Việt còn ko xong, thế mà cũng liều đi dịch. Bực lắm.

    ReplyDelete